1Jazda na nartach? Pewnie!
Tak najlepiej zjechać z góry
Białe stoki i błękitne niebo skąpane w promieniach słońca: nie ma nic piękniejszego, niż urlop zimowy na śniegu! Jazda na nartach, czy snowboardzie to gwarancja wyjątkowych przeżyć dla całej rodziny.
Warto jednak pamiętać: aby urlop zimowy pozostał miłym wspomnieniem, nie wystarczy entuzjastyczne „Hurra, śnieg!”. Właśnie dlatego przygotowaliśmy aktualne zasady bezpieczeństwa i pomocne wskazówki podczas szusowania. Kto jest dobrze przygotowany i pewny siebie podczas jazdy, a jednocześnie łączy ducha sportu z zasadami fair play, czerpie większą przyjemność z jazdy i bezpiecznie dotrze do celu.
Hermann Maier, mistrz olimpijski (2 x złoto) w Super-G i slalomie gigancie:
"Uważam, że dużym zagrożeniem jest przecenianie swoich umiejętności podczas jazdy na nartach. Jeżeli każdy narciarz byłby na tyle pewny na stoku, by w każdej chwili móc zareagować na niebezpieczne sytuacje i zatrzymać się, sporty zimowe stałyby się o wiele bezpieczniejsze." 1
2Zasady FIS
Aby w pełni korzystać z uroków białego szaleństwa, potrzeba jednego: rozwagi. Co dokładnie kryje się pod tym pojęciem, opisane zostało w dziesięciu zasadach dla miłośników sportów zimowych, stworzonych przez Fédération Internationale de Ski (FIS). Zasady FIS obowiązują na całym świecie dla narciarzy i snowboardzistów - regulują one korzystanie ze stoków i są jednocześnie podstawą do oceny wypadków.
Znają Państwo również 10 zasad bezpieczeństwa na stoku? Warto pamiętać: jazda na nartach czy snowboardzie powinna być tak defensywna, kontrolowana i odpowiedzialna, jak jazda po ulicy. Ponadto zawsze należy się liczyć z błędami innych narciarzy i mieć ich w zasięgu wzroku. Nawet na dobrze przygotowanych stokach nie brakuje trudniejszych i bardziej stromych odcinków, natomiast w zależności od pory roku trzeba się liczyć z oblodzonymi fragmentami.
Felix Neureuther, obecnie najbardziej utytułowany niemiecki narciarz alpejski:
"10 zasad zachowania na stoku to gwarancja bezpieczeństwa podczas jazdy. Szczególnie ważne, według mnie, jest dostosowanie sposobu jazdy do umiejętności i warunków na stoku. Tylko ten, kto przestrzega zasad FIS, jeździ naprawdę bezpiecznie."
3Wszystko w porządku?
Właściwe nastawienie to podstawa - nie tylko w kwestii wiązań narciarskich. Przed wyjściem na stok warto zweryfikować swoją wiedzę i sprawność fizyczną. A propos wiedzy: początkujący i powracający na stok po dłuższej przerwie powinni przećwiczyć właściwą technikę jazdy i upadania w razie wypadku w jednej z lokalnych szkółek danego regionu. W Niemczech dostępnych jest ponad 400 szkółek narciarskich licencjonowanych przez Niemiecki Związek Narciarski (DSV), w Austrii instruktorzy narciarstwa szkoleni są przez Austriacki Związek Narciarski (ÖSV).
Czy są Państwo psychicznie i fizycznie dobrze przygotowani?
- Jak oceniają Państwo swoje umiejętności na stoku? Warto zainwestować czas w wybór właściwego terenu narciarskiego. Pomocny może być aktualny atlas narciarski. Początkujący powinni zdecydować się na teren narciarski z przewagą niebieskich i czerwonych tras, czarne trasy mogą się bowiem okazać zbyt wymagające.
- Pora na sprawdzenie ogólnej kondycji: czują się Państwo sprawni fizycznie i wypoczęci? Warto przeznaczyć na miejscu odpowiednią ilość czasu na aklimatyzację.
- Jazda na nartach jest sportem wymagającym sporo wysiłku. W idealnych warunkach trening trwa cały rok lub rozpoczyna się przynajmniej na kilka tygodni przed wyjazdem. Studia fitness oferują liczne programy (także online), wzmacniające mięśnie nóg i pleców. Ważne są również wytrzymałość oraz koordynacja.
- Jazda na nartach to sport techniczny. Kurs narciarski pomoże w opanowania właściwej techniki, umożliwiającej kontrolowaną i oszczędzającą siły jazdę.
- Przed wyjściem na stok warto przygotować mięśnie do wysiłku krótką rozgrzewką, co zmniejszy ryzyko kontuzji. Ponadto: na dobry początek lepiej wybrać łatwiejsze trasy, by przyspieszyć krążenie przed trudniejszymi zjazdami.
- Nie warto przeceniać swoich możliwości!
Wiedzieli państwo, że...
... najwięcej wypadków ma miejsce późnym przedpołudniem, zaraz po obiedzie lub po południu, z powodu zmęczenia i braku koncentracji? 3
Felix Neureuther, obecnie najbardziej utytułowany niemiecki narciarz alpejski:
"Jazda na nartach wymaga wytrzymałości, giętkości i siły, nie tylko po to, aby móc bez przeszkód szusować cały dzień, ale także w celu uniknięcia kontuzji. Dla poprawy kondycji zalecana jest jazda na rowerze lub jogging. Ćwiczenia na koordynację, jak na przykład stanie na chwiejnym podłożu, doskonale wpływają na równowagę i szybkość reakcji. Przy okazji tego typu ćwiczenia sprawiają ogromną radość."
4Czy państwa sprzęt jest kompletny
i w dobrym stanie?
Christa Kinshofer, mistrzyni olimpijska w slalomie i slalomie gigancie:
"Właściwe zachowanie i optymalny sprzęt znacznie minimalizują ryzyko wypadku. Istotna jest koncentracja i właściwa orientacja." 5
Wiedzieli państwo, że...
... na świecie jest niemal 65 do 70 milionów narciarzy?
5Obowiązkowy kask
Większość urazów głowy da się uniknąć dzięki noszeniu kasku, który ogrzewa, chroni oraz należy do podstawowego wyposażenia każdego narciarza i snowboardzisty. W niektórych krajach alpejskich kask jest zalecany, w innych to obowiązek.
Niemcy
Tutaj nie ma obowiązku posiadania kasku. Niemiecki Związek Narciarski (DSV) i Niemiecki Związek Instruktorów Narciarstwa (DSLV) od lat starają się przekonać narciarzy do noszenia kasków.
Austria
Obowiązek noszenia kasku dla dzieci i młodzieży do 15. roku życia został uchwalony przez rząd, poszczególne landy są natomiast odpowiedzialne za jego realizację. W Salzburgu, Styrii, Karyntii, Dolnej Austrii i Burgenlandzie kask jest obowiązkowy, w landach Tyrol i Vorarlberg kwestia ta nie jest uregulowana. Kontrole nie są praktykowanie, nie ma tym również kar pieniężnych.
Szwajcaria
W Szwajcarii nie ma obowiązku noszenia kasku. Skuteczne kampanie uświadamiające sprawiły jednak, że jest tu najwyższy w Europie odsetek osób noszących kask na stoku. 6
Włochy
Obowiązek noszenia kasku obowiązuje dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia. Policja udziela pomocy na stoku i jest jednocześnie odpowiedzialna za kontrolę przestrzegania przepisów. Kto zostanie złapany podczas jazdy bez kasku, może się liczyć z konfiskatą karnetu i karą pieniężną do 200 euro.
Francja
Nie ma tu co prawda obowiązku noszenia kasku, jest jednak wiele kampanii propagujących jego noszenie wśród dzieci i młodzieży.
Felix Neurether, obecnie najbardziej utytułowany niemiecki narciarz alpejski:
"Kask narciarski jest podstawowym elementem wyposażenia. Nie we wszystkich krajach alpejskich obowiązuje co prawda obowiązek noszenia kasku, dla mnie jednak ochrona głowy jest w interesie każdego miłośnika sportów zimowych! Nie ma tu miejsca na kompromisy."
Wiedzieli państwo, że...
... ośrodki narciarskie jak np. Gstaad wprowadziły limity prędkości oraz kontrole radarowe?
6Idealny dzień na stoku
Warunkiem udanego dnia na stoku jest nie tylko ochota na śnieg.
Poniżej przedstawiamy Do's oraz Dont's w kwestii zimowego wypoczynku:
DO's
- Na stok należy się wybrać wypoczętym i po krótkiej rozgrzewce. Zgodnie z powiedzeniem „Be cool, warm up!”
- Podczas korzystania z wyciągu należy przestrzegać ukazanych zasad, czy to na orczyku, czy wyciągu krzesełkowym.
- Warto planować regularne przerwy i zakończyć w porę dzień na stoku.
- Należy zwracać uwagę na granice - swoje własne oraz tras narciarskich.
- Jeździć należy z rozwagą, zwracając uwagę na godziny otwarcia wyciągów wskazane w dolnej stacji kolejki.
- Podczas urlopu nie można zapominać o ochronie środowiska i przyrody: warto podróżować autobusem lub pociągiem, na miejscu korzystać z autobusu dla narciarzy i wyrzucać odpady wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych.
Wiedzieli państwo, że...
... kobiety najczęściej uszkadzają sobie kolana, mężczyźni natomiast tułów i ramiona? 7
DONT's
- Nie należy jeździć z nadmierną prędkością.
- Nie można przeceniać swoich możliwości i jeździć do wyczerpania sił.
- Podczas dnia na stoku należy zadbać o odpowiednie odżywianie, posiłki powinny być natomiast lekkostrawne. Równie ważna na wysokości jest odpowiednia ilość płynów (najlepiej soki, herbata owocowa i woda mineralna), która odciąża organizm.
- Przed i podczas jazdy na nartach nie należy spożywać alkoholu. Alkohol pozbawia zahamowań, działa silniej na wysokości i opóźnia czas reakcji. Après-ski to nieodłączny element urlopu zimowego, ale jak sama nazwa wskazuje - dopiero po nartach!
- Nie należy opuszczać oznakowanych tras i wjeżdżać na tereny zamknięte ze względu na zagrożenie lawinowe. Powyżej 3-ego stopnia zagrożenia lawinowego nie należy wyjeżdżać poza krawędzie trasy. Należy zwracać szczególną uwagę na lampy ostrzegawcze na tablicach panoramicznych w dolinie lub górnych stacjach, bądź skontaktować się z personelem wyciągu.
- Nie należy korzystać z zablokowanych lub zamkniętych tras, które są w danym momencie preparowane. Ratraki przymocowane do kołowrotków mogą być dużym zagrożeniem!
7Międzynarodowe oznakowania
Międzynarodowe szyldy na stokach mają następujące znaczenie:
Zielona trasa
Bardzo łatwa trasa, niewielkie nachylenie stoku poniżej 25%, trasy do ćwiczeń dla początkujących
Niebieska trasa
Łatwa trasa, nachylenie stoku do 25%, dla zaawansowanych
Czerwona trasa
Średnio trudna trasa, nachylenie stoku do 40%, dla zaawansowanych
Czarna trasa
Trudna trasa, nachylenie stoku powyżej 40%, dla profesjonalistów
Andre Scheid, główny trener Związku Snowboardowego Race w Niemczech:
"Dobry narciarz lub snowboardzista jeździ nie tylko pewniej, jest w stanie również lepiej ocenić sytuację i szybciej zareagować. Początkujący czuje się na nowym terenie raczej niepewnie. Dobry narciarz i snowboardzista powinien wziąć to pod uwagę."
Wiedzieli państwo, że...
... lawinami do 300 km/h może być szybki na stromych zboczach?
8Poza wyznaczonymi trasami
Coraz więcej miłośników freeride i jazdy off-piste porusza się na stokach poza wyznaczonymi trasami. Należy przy tym pamiętać o ważnych zasadach: wolna przestrzeń do jazdy na nartach wymaga sporego respektu i podstawowej wiedzy z zakresu narciarstwa. Niezbędne są odpowiedzialność, umiejętności i doświadczenie oraz stosowna edukacja. Ponadto wymagany jest specjalistyczny sprzęt oraz dodatkowe wyposażenie w razie wypadku, którym należy umieć się sprawnie posługiwać.
Uwaga na otwartej przestrzeni
Właściwa ocena stopnia zagrożenia lawinowego, nachylenia stoku, budowy pokrywy śnieżnej, ekspozycji i oznaczeń zagrożenia to podstawa. Jedynie dzięki temu można wybrać właściwą trasę i technikę jazdy. Należy zwracać baczną uwagę na znaki ostrzegawcze, jak zejścia lawiny na sąsiednich zboczach, rysy na pokrywie śnieżnej, głucho brzmiące odgłosy lub silnie nasiąkniętą pokrywę śnieżną.
Stopnie zagrożenia lawinowego
Stopień I oznacza niewielkie zagrożenie lawinowe. Wywołanie lawiny możliwe jest wyłącznie przy dużym, dodatkowym obciążeniu, przykładowo przez grupę narciarzy. Ogólne warunki określane są jako dobre. Warto jednak pamiętać, by ze stromych stoków zjeżdżać pojedynczo.
Stopień II oznacza umiarkowane zagrożenie lawinowe. Zejście lawiny możliwe jest na stromych stokach przy dużym, dodatkowym obciążeniu. Warunki są w większości korzystne, należy jednak zachować ostrożność podczas wyboru trasy.
Stopień III oznacza znaczne zagrożenie lawinowe. Wywołanie lawiny może być spowodowane niewielkim, dodatkowym obciążeniem, przykładowo przez jednego narciarza. Ogólna sytuacja jest krytyczna. Należy zachować ostrożność podczas wyboru trasy i unikać stromych oraz odkrytych stoków.
Stopień IV oznacza duże zagrożenie lawinowe. Zejście lawiny jest prawdopodobne nawet przy niewielkim, dodatkowym obciążeniu. Sytuacja jest na tyle poważna, że zalecane jest bezwzględne pozostanie na stoku.
Stopień V oznacza bardzo duże zagrożenie lawinowe. Lawiny mogą schodzić samoistnie, także na umiarkowanie stromych stokach. Sytuacja określana jest jako kryzysowa, natomiast jazda poza wyznaczonymi trasami jest absolutnie zabroniona!
André Roch, alpinista:
"Eksperci, uwaga! Lawina nie wie, że jesteście ekspertami..." 8
Wiedzieli państwo, że...
... 6 z 10 narciarzy i 7 z 10 snowboardzistów, który rannych, to mężczyźni. 9
9Co zrobić w razie wypadku?
Zgodnie z zasadami FIS podczas wypadku każdy jest zobowiązany do
udzielenia pomocy. Poniższa lista może być pomocna w sytuacji
kryzysowej. Warto przygotować się odpowiednio już przed wyjazdem.
- Należy zachować spokój i zabezpieczyć miejsce wypadku - oraz siebie.
- Należy udzielić pierwszej pomocy i zabezpieczyć poszkodowanego przed utratą ciepła.
- Niezwłocznie należy zawiadomić pogotowie ratunkowe pod numerem alarmowym 112 (międzynarodowy). Opcjonalnie w Austrii 140, w Szwajcarii 1414, we Włoszech/Południowym Tyrolu 118 lub powiadomić lokalną stację wyciągów (patrz plan nartostrad).
- Należy udzielić następujących informacji: kto zgłasza wypadek? Co się stało? Ilu jest poszkodowanych? Kiedy i gdzie miał miejsce wypadek? Jaka pogoda panuje na miejscu wypadku?
- Telefon komórkowy powinien pozostać włączony, konieczna jest również wymiana danych osobowych.
Prof. Hanns-Michael Hölz, prezydent Niemieckiego Związku Snowboardowego:
"Wiele wypadków ma miejsce na skutek błędnego postrzegania - gdy nie możemy w porę ocenić sytuacji na stoku lub zbyt późno zauważamy innych narciarzy i snowboardzistów. Ważne są tu rozwaga i świadomość, że poruszamy się w naturalnym środowisku. Do tego dochodzi nasza odpowiedzialność: podczas analizy błędów trzeba w pierwszej kolejności zacząć od siebie. Podczas wypadku znaczną rolę odgrywają również niewystarczające umiejętności, sprzęt oraz kondycja."
10W podróży z dziećmi
Generalna zasada: dzieci potrzebują równie pewnego, wysokiej jakości i dobrze dobranego sprzętu, co dorośli narciarze.
- Dzieci odczuwają niską temperaturę dotkliwiej, niż dorośli. Dlatego niezbędne jest w ich przypadku odpowiednie i funkcjonalne wyposażenie, gwarantujące wysoki poziom bezpieczeństwa.
- Odzież dla dzieci powinna być idealnie dopasowana do rozmiaru, kolor natomiast dobrze widoczny na śniegu. Unikać należy luźno poruszających się elementów, jak szale czy sznurki i ubierania dzieci zbyt ciepło, by uniknąć przegrzania. Nie można zapomnieć o dodatkowej czapce, rękawiczkach na zmianę i kremie z filtrem. Dzieci powinny ponadto dużo pić.
- Buty narciarskie dla dzieci nie powinny być za duże, tak by umożliwić optymalne przeniesienie siły na narty. W przypadku dzieci ważna jest ochrona pleców i kask (norma europejska 1077) z ochraniaczem na podbródek, dodatkowo chroniącym usta. Gogle narciarskie najlepiej umocować bezpośrednio na kasku, by uniknąć ich zgubienia.
- Narty powinny sięgać minimalnie do wysokości pach i nie przekraczać wysokości ramion. Kijki narciarskie mogą na początku utrudniać jazdę, więc zalecane są raczej dla narciarzy o większych umiejętnościach.
- Dzieci najszybciej uczą się metodą powtarzania: rodzice powinni zatem obowiązkowo nosić kaski, przestrzegać zasad FIS i służyć przykładem.
- Nie należy korzystać ze smyczy/szelek do nauki jazdy dla dzieci. Wprawdzie hamują one dziecko, ale wpływają również negatywnie na zdolność nauki. Generalnie można powiedzieć, że narty carvingowe nadają się do nauki jazdy również w przypadku dzieci.
- Wiązanie w nartach powinno być ustawione przez fachowca. Dzieci uczą się i rosną szybko, wobec czego wiązanie należy ewentualnie dopasować w trakcie trwania sezonu.
- Dzieci można oddać do szkółki narciarskiej najwcześniej od trzeciego lub czwartego roku życia. W ten sposób nauczą się jazdy najszybciej, w ramach zabawy i na specjalnych kursach narciarskich na przeznaczonych do tego stokach do ćwiczeń.
- Dzieci o wzroście poniżej 125 cm nie mogą samodzielnie korzystać z wyciągów, automatyczna funkcja podnoszenia wyciągu nie zadziała bowiem ze względu na niewielki wzrost.
- Warto pamiętać, że dzieci wolniej dopasowują się do wysokości alpejskich i różnicy ciśnień. Małe dzieci należy zabrać na wysokość maks. 1500 m. Jeżeli wystąpią u nich apatia lub zmęczenie, mogą być to pierwsze objawy choroby wysokościowej.
- Dziecko należy zaopatrzyć w karteczkę z danymi kontaktowymi, aby w razie potrzeby ułatwić porozumienie.
- W przypadku dzieci zalecane jest coroczne wypożyczenie sprzętu narciarskiego. Alternatywą mogą być również giełdy wymienne. Podczas wyboru sprzętu należy przede wszystkim zwrócić uwagę na zgodność z obowiązującymi standardami.
Felix Neureuther, obecnie najbardziej utytułowany niemiecki narciarz alpejski:
"Osobiście tłumaczę dzieciom, że trasę narciarską można porównać z ruchem drogowym, natomiast narciarzy z uczestnikami ruchu. Z tą różnicą, że zamiast świateł i pasów obowiązują inne zasady, do których należy się stosować. Aby ujednolicić te zasady, najczęściej wykorzystuję metodę powtarzania w formie zabawa, jak np.: