Narciarstwo poza trasami fascynuje wielu entuzjastów sportów zimowych. Kojarzy im się z dziewiczym terenem, miękkim śniegiem, ogromnym poczuciem wolności i intensywym obcowaniem z naturą. Należy jednak zawsze pamiętać, że freeriding jest również bardzo ryzykowny. Chcąc jeździć na nartach poza trasami, trzeba być świadomym niebezpieczeństw i być dobrze przygotowanym. SnowTrex wyjaśnia trend „freeridingu” i udziela wskazówek, jak bezpiecznie uprawiać freeride.
Czym jest freeriding?
Definicja i popularność
Freeriding poza trasami zdobywa coraz większą popularność wśród miłośników sportów zimowych, którzy pragną doświadczyć obcowania z naturą. W starannie przygotowanych stokach narciarskich, zastosowano różnorodne środki ostrożności, takie jak ochrona przed lawinami i usunięcie naturalnych przeszkód. Teren w głębokim, miękkim śniegu zapewnia niezakłócone wrażenia i prawdziwą przygodę na świeżym powietrzu.
Różnice między freeridem a jazdą na przygotowanych trasach narciarskich
Różne rodzaje terenu oferują wyjątkowe wrażenia:
- Frontcountry – łatwo dostępny na terenie ośrodka narciarskiego.
- Slackcountry – poza terenem narciarskim, ale łatwo dostępny.
- Sidecountry – dostępny za pomocą wyciągu, ale z własnym wejściem na szczyt.
- Backcountry – oferuje najbardziej intensywne wrażenia z jazdy w głębokim śniegu, z dala od ośrodków narciarskich.
W Alpach, zwłaszcza w Austrii, trasy narciarskie są starannie oznaczone i zabezpieczone, choć nie są przygotowane w tradycyjnym rozumieniu tego terminu. Szerokość trasy narciarskiej jest regulowana prawem i w Austrii wynosi około 30 metrów, rozciągając się na 15 metrów w lewo i w prawo od oznaczeń. Należy jednak pamiętać, że tereny freeride’owe w Austrii są nieoznakowane, nieprzygotowane i niekontrolowane, co wiąże się z wyższym ryzykiem dla narciarzy. We Włoszech freeride był do niedawna zakazany w wielu rejonach, lecz w odpowiedzi na rosnącą popularność tego sportu, regulacje zaczynają się stopniowo zmieniać.
Przygotowanie do freeride’u
W ostatnich latach liczba fanów narciarstwa pozatrasowego stale rośnie. Entuzjazm ten jest wspierany przez specjalistyczne magazyny, aplikacje i fora internetowe. Atrakcyjność freeride’u polega na połączeniu miękkiego, nietkniętego śniegu i poczucia wolności z dala od zatłoczonych stoków, co jest dodatkowo napędzane przez łatwy dostęp do informacji i zaawansowanego sprzętu.
Pomimo boomu, narciarstwo poza trasami niesie ze sobą zwiększone ryzyko, szczególnie pod względem odległości od służb ratowniczych i bliskości zagrożeń lawinowych. Fałszywe poczucie bezpieczeństwa wynikające z wysokiej jakości sprzętu może również prowadzić do przeceniania swoich umiejętności i narażania się na niebezpieczne sytuacje.
Nie oznacza to, że narciarze i snowboardziści powinni rezygnować z jazdy w głębokim śniegu. Warto jednak, aby każdy był świadomy związanych z tym niebezpieczeństw i odpowiednio się przygotował. Kluczowym elementem bezpiecznej jazdy poza trasami jest przestrzeganie czterech podstawowych zasad:
Znajomość terenu jest kluczowa
Ważne jest, aby nie zapuszczać się w nieznany teren. Warto skorzystać z bogatych zasobów internetowych, takich jak specjalistyczne czasopisma, aplikacje oraz mapy, które pomogą w poszukiwaniu informacji zarówno o trasach, jak i aktualnych warunkach śniegowych. Dodatkowo, lokalni przewodnicy narciarscy oraz specjalistyczne kursy freeride’owe oferują cenną wiedzę dla tych, którzy pragną poszerzyć swoje umiejętności.
Sprawdź raport lawinowy
Aktualną sytuację lawinową należy zawsze sprawdzać za pośrednictwem oficjalnych stron internetowych. Zwracanie uwagi na różne poziomy ostrzeżeń w skali lawinowej i konkretne zagrożenia na terenach narciarskich minimalizuje ryzyko:
- Poziom 1 – niski: wywołanie lawiny może nastąpić jedynie w przypadku znacznego dodatkowego obciążenia, na przykład w wyniku obecności grupy narciarzy.
- Poziom 2 – umiarkowany: lawiny mogą być wywołane głównie w przypadku dużego dodatkowego obciążenia.
- Poziom 3 – znaczny: zejście lawiny jest możliwe nawet przy niewielkim obciążeniu dodatkowym, tj. nawet przez pojedynczą osobę.
- Poziom 4 – duży: nawet niewielkie dodatkowe obciążenie może doprowadzić do wywołania lawiny. Jazda poza trasami tylko z dużym doświadczeniem lawinowym i w umiarkowanie stromym terenie. W przeciwnym razie nie należy zjeżdżać!
- Poziom 5 – bardzo duży: zejście wielu dużych lawin jest możliwe nagle i niespodziewanie, nawet w umiarkowanie stromym terenie, a nawet w dolinie. Freeriding nie jest możliwy!
Niezbędny sprzęt lawinowy
Nadajniki lawinowe, łopaty lawinowe oraz sondy to podstawowe narzędzia, które powinny znaleźć się w wyposażeniu każdego miłośnika freeride’u. Dodatkowe akcesoria, takie jak plecaki z poduszkami powietrznymi, mogą znacząco zwiększyć bezpieczeństwo, ale ich skuteczne wykorzystanie wymaga odpowiedniej wiedzy. Ważne jest również, aby każdy freerider zawsze miał przy sobie apteczkę pierwszej pomocy oraz telefon komórkowy, co może okazać się nieocenione w sytuacjach awaryjnych.
Freeriderzy powinni zawsze jeździć na nartach w grupach
Podróżowanie w towarzystwie zwiększa bezpieczeństwo. W razie wypadku szybka pomoc może mieć kluczowe znaczenie. Początkujący powinni rozważyć kursy lawinowe, aby zdobyć podstawową wiedzę na temat bezpieczeństwa.
Zaleca się również noszenie odpowiedniego sprzętu ochronnego, takiego jak kask, gogle, ochraniacze i odpowiednia odzież narciarska. Foki narciarskie i kijki z regulacją wysokości są również zalecane dla narciarzy skitourowych. W niektórych regionach, takich jak tereny narciarskie w Ameryce Północnej, noszenie sprzętu ochronnego jest obowiązkowe i wymaga podpisania deklaracji ryzyka. Przepisy te podkreślają znaczenie osobistej odpowiedzialności podczas jazdy na nartach poza wyznaczonymi trasami.
Techniki jazdy w głębokim śniegu
Po dotarciu na szczyt, jazda na nartach w głębokim śniegu staje się unikalnym wyzwaniem, które znacznie odbiega od przyjemności zjazdu po przygotowanych trasach. Lekki puch sprawia, że narciarze zapadają się głębiej, co wymusza na nich zastosowanie specjalnych technik jazdy.
Please also note that by using our services and integrating the YouTube API Services, the YouTube Terms of Service and the YouTube API Services Terms apply and your use of our website is deemed to be acceptance of these terms.
Podstawowe techniki jazdy na nartach w głębokim śniegu
Kluczową techniką jazdy na nartach w głębokim śniegu jest aktywny ruch High-Low. Mocne podbijanie kolan generuje siłę nośną niezbędną do efektywnego ślizgu w głębokim śniegu. Ponadto zalecana jest węższa pozycja nóg, w której narty są trzymane blisko siebie, aby stworzyć większą powierzchnię styku, a tym samym zwiększyć siłę nośną. Narty freeride są zatem szersze niż konwencjonalne narty carvingowe.
Kolejnym ważnym aspektem jest stabilizacja górnej części ciała. Zminimalizowanie ruchów górnej części ciała pomaga utrzymać równowagę i zmniejszyć ryzyko upadku. Małe, kontrolowane ruchy nadgarstków wspierają ten proces, podczas gdy zamaszyste ruchy ramion mogą prowadzić do utraty równowagi.
Wskazówki dla początkujących freeriderów
Dla początkujących w jeździe w głębokim śniegu zaleca się rozpoczęcie jazdy na płaskim lub średnio stromym terenie, najlepiej na ok. 10-20 cm świeżego puchu, aby zminimalizować zapadanie się i skutecznie ćwiczyć technikę. Ogólnie rzecz biorąc, doskonała kondycja jest najważniejszym warunkiem beztroskiej jazdy freeride. Aby to osiągnąć, entuzjaści sportów zimowych powinni zdecydowanie skupić się na mięśniach nóg i tułowia podczas treningu oraz pracować nad własnymi reakcjami i mobilnością.
Początkujący amatorzy jazdy w głębokim śniegu, którzy nadal czują się nieco niepewnie w puchu, mogą zatem zawsze zapisać się na seminaria freeride’owe i kursy techniki jazdy na nartach. Są one oferowane przez szkoły narciarskie w znanych ośrodkach narciarskich. Ponadto Stowarzyszenie Niemieckich Przewodników Górskich i Narciarskich (VDBS) oferuje przewodnik VDBS Freeride Guide, który uczy technik narciarskich i aspektów bezpieczeństwa w terenie poza trasami.
Dostęp do obszarów z głębokim śniegiem
Przylot wyciągiem, helikopterem lub wjazd na nartach
Aby bezpiecznie i komfortowo dotrzeć do obszarów poza utartymi trasami, kluczowe jest staranne zaplanowanie zarówno przyjazdu, jak i wyjazdu. Pomoce wspinaczkowe często umożliwiają szybki dostęp do otwartch terenów, a powrót do doliny zazwyczaj polega na korzystaniu z przygotowanych tras narciarskich. Istnieje również możliwość dojazdu samochodem do punktów startowych, skąd można kontynuować podróż wyciągiem lub pieszo. Dla miłośników adrenaliny, heliskiing, który cieszy się dużą popularnością w Stanach Zjednoczonych i Alpach, stanowi doskonałą alternatywę do eksploracji odległych zakątków pokrytych głębokim śniegiem. Niezwykle istotne jest jednak przestrzeganie obowiązujących przepisów, aby chronić środowisko.
I wreszcie, co równie istotne, mamy skutery śnieżne, które umożliwiają łatwy dostęp do obszarów poza wyznaczonymi trasami oraz oferują dodatkowe bezpieczeństwo w trudnych sytuacjach.
Powrót i bezpieczeństwo
Najnowsze modele sprzętu narciarskiego zostały wzbogacone o technologie, które automatycznie kontaktują się z służbami ratunkowymi w sytuacjach awaryjnych. Dla freeriderów niezwykle istotne jest posiadanie szczegółowej wiedzy na temat współrzędnych i tras, co pozwala na bezpieczny powrót do punktu wyjścia. W przypadku kilkudniowych wypraw w odległych rejonach, poza utwardzonymi trasami, warto zaopatrzyć się w kompas, urządzenie nawigacyjne oraz papierowe mapy. Te narzędzia są nieocenione w realizacji wcześniej zaplanowanych tras oraz w korzystaniu z bezpiecznych przystanków w schroniskach narciarskich.
Bezpieczeństwo i ryzyko
Zachowanie w sytuacji zagrożenia
Ryzyko wypadków wzrasta na otwartym terenie narciarskim, więc oprócz techniki jazdy na nartach, ważne jest również, aby znać prawidłowe zachowanie w sytuacji awaryjnej. Ważne jest również, aby jeździć na nartach w grupach i korzystać z nadajnika lawinowego (LVS), aby zlokalizować ofiarę, jeśli inny narciarz się zgubi. Jeśli nie uda się odnaleźć poszkodowanego, należy natychmiast powiadomić górskie służby ratownicze. W przypadku upadku w głębokim śniegu, gdy freerider nie jest przysypany masami śniegu, jego własny sprzęt, taki jak kijki narciarskie i plecak, może pomóc mu się podnieść.
Jak poradzić sobie z powalonymi drzewami
W przypadku kolizji z drzewem należy skontaktować się z górskim pogotowiem ratunkowym. Bezpieczna jazda w pobliżu drzew wymaga kontroli i ostrożności. Jeśli wpadniesz do głębokiej śnieżnej dziury w drzewie (studni), ważne jest, aby zachować spokój i powoli wydostać się na zewnątrz. Jeśli jesteś wyczerpany, wezwij służby ratunkowe.
Dostosowanie się do warunków pogodowych
Entuzjaści sportów zimowych, którzy znajdują się w głębokim śniegu w górach podczas obfitych jego opadów lub mgły, muszą zawsze dostosowywać swoje zachowanie do warunków pogodowych. Dlatego powinni zawsze wcześniej zapoznać się z aktualną prognozą pogody.
Freeriding przyjazny dla środowiska
Szacunek dla natury
Podczas freeride’u narciarze i snowboardziści, jak sama nazwa wskazuje, poruszają się „swobodnie” po otwartym terenie. Niemniej jednak powinni zawsze przestrzegać lokalnych zasad i zachować ostrożność, zwłaszcza na obszarach chronionych. Niezależnie od rodzaju terenu, lokalna flora i fauna hibernuje pod głębokim śniegiem, zanim wiosną spróbuje odzyskać swoje siedlisko.
Unikanie szkód dla środowiska
Freeriderzy nadal mogą odkrywać wiele obaszarów poza trasami na terenach narciarskich w wysokich górach. Powinni jednak zawsze przestrzegać lokalnych przepisów i aspektów ochrony środowiska. Za wszelką cenę należy unikać obszarów objętych ograniczeniami, takich jak strefy ochrony lawinowej i rezerwaty przyrody. Podsumowując, freeriding wymaga wysokiego stopnia odpowiedzialności i szacunku dla przyrody i lokalnych zasad.
Przykładowo, kluczowe jest unikanie obszarów objętych ochroną lasów i dzikiej przyrody oraz dbanie o to, aby nie pozostawiać po sobie żadnych szkód. Naruszenie tych zasad może okazać się kosztowne dla freeriderów, którzy zostaną przyłapani przez strażników lub lokalnych funkcjonariuszy na terenach objętych zakazem. Warto pamiętać, że grzywny za zanieczyszczanie lub dewastowanie środowiska są jednymi z najwyższych w wielu krajach.
Zawody i wydarzenia freeride’owe
Przegląd znanych zawodów freeride’owych
Aby zobaczyć, jak profesjonaliści tworzą perfekcyjne linie i prezentują imponujące triki w głębokim śniegu, warto uczestniczyć w różnorodnych zawodach freeride’owych zimą. Od 2008 roku „Ligą Mistrzów” w tej dziedzinie jest Freeride World Tour (FWT), który organizuje swoje emocjonujące zawody w malowniczych krajach alpejskich, takich jak Szwajcaria i Austria, a także w Gruzji, Andorze oraz kanadyjskich Górach Skalistych. FWT prowadzi również zawody juniorskie i kwalifikacyjne, w tym serię Challenger, Qualifier oraz Junior Tour, co dodatkowo rozwija potencjał młodych talentów w freeride’owej społeczności.
Udział w festiwalach freeride’owych
Fani jazdy w głębokim śniegu, którzy chcą wypróbować najnowszy sprzęt freeride’owy i wymienić się pomysłami z profesjonalistami i osobami o podobnych poglądach, mogą przygotować się do nowego sezonu na legendarnym FreerideTestival odbywającym się co roku w marcu. Podczas gdy entuzjaści sportów zimowych o tej porze roku mogą jeszcze obejrzeć „starą” kolekcję w specjalistycznych sklepach, już teraz mogą bezpłatnie „przetestować” zupełnie nowy sprzęt kilkudziesięciu producentów na nadchodzący sezon na czterech stacjach festiwalu w austriackich Alpach.
W austriackim backcountry wysoko wykwalifikowani lokalni przewodnicy odkrywają przed zainteresowanymi narciarzami i snowboardzistami zapierające dech w piersiach trasy freeride. Oprócz ekscytujących wycieczek, oferowane są także warsztaty, które poruszają kluczowe tematy związane z bezpieczeństwem oraz minimalizacją ryzyka w trudnym terenie.
Ośrodki narciarskie dla freeriderów
Tereny narciarske przyjazne freeriderom
Alpy w szczególności zachwycają różnorodnością doskonałych terenów narciarskich dla miłośników freeride’u. W Austrii, tereny takie jak Skicircus Saalbach Hinterglemm Leogang Fieberbrunn, Hochzillertal-Hochfügen-Spieljoch i głównie wokół Arlberg Warth-Schröcken niezmiennie oferują znakomite warunki do jazdy w czystym puchu zimą. Jednak inne kraje alpejskie także kuszą fanów głębokiego śniegu. We Francji przyciągają stoki masywu Mont Blanc wokół Chamonix, w Szwajcarii backcountry Andermatt. We Włoszech teren narciarski Monterosa, otoczony majestatycznymi czterotysięcznikami, jest największym masywem górskim w Alpach, oferując niezapomniane przeżycia w pięknej scenerii.
Arakcje specjalne i oferta
Oczywiście wszystkie te ośrodki narciarskie mają również prawdziwe atrakcje dla fanów freeride’u. Na przykład na Arlbergu, zjazdy w głębokim śniegu na Valuga lub Schindlergrat są absolutną koniecznością przed udaniem się do St. Anton na wieczorne après-ski. Wokół Chamonix znajdują się liczne stoki z muldami i stoki z głębokim śniegiem do wysokości 3 275 metrów, z widokiem na imponujący szczyt Mont Blanc (4 805 metrów).
Z kolei warunki freeride’owe w Andermatt są nieco bardziej przyjazne dla początkujących, gdzie fani głębokiego śniegu mogą wjechać kolejką linową bezpośrednio na szczyt Gemsstock (2 961 m n.p.m.), gdzie znajdą wymagające trasy backcountry, a także zjazdy w puchu o umiarkowanym nachyleniu nad małymi lodowcami. Monterosa znajduje się naprawdę wysoko, z wyjątkowymi trasami off-piste na wysokości do 3300 m n.p.m., z wymagającymi stromymi stokami i obszarami głębokiego śniegu aż do doliny.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące freeride’u
Co odróżnia freeride od jazdy na przygotowanych stokach?
Narciarstwo poza trasami, lub po prostu freeriding, oferuje bardziej intensywne obcowanie z naturą z miękkim, nietkniętym śniegiem, w przeciwieństwie do przygotowanych stoków, które charakteryzują się środkami ostrożności i brakiem naturalnych przeszkód.
Jakie rodzaje terenu są dostępne do jazdy w głębokim śniegu?
Różne rodzaje terenu, takie jak frontcountry, slackcountry, sidecountry i backcountry, oferują wyjątkowe wrażenia, od łatwo dostępnego terenu w ośrodku narciarskim po odległe doświadczenia w głębokim śniegu, do których można dotrzeć tylko na własną rękę.
Jakie jest najlepsze przygotowanie dla entuzjastów sportów zimowych przed freeridem?
Ważne aspekty przygotowania obejmują zapoznanie się z terenem, sprawdzenie raportu lawinowego, noszenie sprzętu lawinowego i jazdę na nartach w grupach. Pomocna jest również dodatkowa wiedza od lokalnych przewodników narciarskich lub specjalne kursy freeride’owe.
Jak narciarz reaguje w sytuacji awaryjnej podczas jazdy w głębokim śniegu?
Korzystanie z nadajnika lawinowego ma kluczowe znaczenie dla lokalizacji zaginionego. Kijki narciarskie i plecak mogą być pomocne przy wstawaniu po upadku w głębokim śniegu. W przypadku kolizji z drzewami lub upadków w zagłębieniach terenu należy zaachować spokój i w razie potrzeby skontaktować się ze służbami ratowniczymi.
Jakie techniki narciarskie są wymagane podczas jazdy w głębokim śniegu?
Efektywna jazda na nartach w głębokim śniegu wymaga aktywnego ruchu góra-dół i bliższej pozycji nóg dla optymalnej flotacji. Stabilizacja górnej części ciała i kontrolowane ruchy nadgarstków są kluczowe dla utrzymania równowagi. Początkującym zaleca się rozpoczęcie jazdy na mniej stromym terenie i w mniej głębokim śniegu.
