Delikatne skręty carvingowe na idealnie przygotowanych stokach: to lub coś podobnego jest spełnieniem marzeń każdego narciarza. Kierowcy ratraków są częściowo odpowiedzialni za idealną pokrywę śnieżną na terenie narciarskim. SnowTrex wyjaśnia, w jaki sposób udaje im się zapewnić, że tysiące entuzjastów sportów zimowych może cieszyć się doskonałymi wrażeniami z jazdy na ośnieżonych stokach dzień po dniu, korzystając z ważącego kilka ton i bardzo czułego sprzętu.
Historia ratraków
Pierwotnym ojcem ratraków, znanych obecnie entuzjastom sportów zimowych z ośrodków narciarskich, był Kanadyjczyk. Samo nazwisko Armanda Bombardiera jest nadal znane na całym świecie w XXI wieku. Firma nosząca jego imię do dziś produkuje pojazdy, pociągi i samoloty. To właśnie Bombardier po raz pierwszy zaprojektował skuter śnieżny w 1922 roku, a następnie wprowadził na rynek pierwszy pojazd gąsienicowy w 1935 roku. Podczas surowej kanadyjskiej zimy SnowCoach był wykorzystywany do transportu ludzi i materiałów. Pojazd był wyposażony w skrętne płozy z przodu, podczas gdy na tylnej osi zastosowano napęd łańcuchowy.
Wraz ze wzrostem popularności narciarstwa w latach 50-tych, ośrodki narciarskie również musiały dostosować i odpowiednio przygotować swoje stoki dla entuzjastów sportów zimowych. Początkowo śnieg na stokach był ubijany za pomocą ręcznie ciągniętych walców. Aby ułatwić tę wymagającą fizycznie pracę, firma Bombardier i inne firmy w Ameryce Północnej opracowały w tym czasie pojazdy gąsienicowe z zamontowanym walcem stokowym. W Europie Kanadyjczycy współpracowali w latach 60. z austriacką firmą z Grazu. Wkrótce potem w ramach wspólnego projektu zaprezentowano model BS 01, a tym samym pierwszy europejski ratrak.
W latach 70. zapotrzebowanie ośrodków narciarskich na ratraki było tak duże, że prawie 30 producentów sprzedawało swoje modele w Europie. Jednak wiele z tych mniejszych firm zostało wykupionych przez większych konkurentów. Obecnie liderami rynku w segmencie ratraków są niemiecka firma Kässbohrer Geländefahrzeug AG ze swoją znaną marką „Pistenbully” oraz Prinoth AG ze Sterzing w Południowym Tyrolu.
Wyposażenie robocze kierowcy ratraka
Kierowcy ratraków muszą być bardzo wrażliwi i precyzyjni w swojej pracy, aby pozostawić po sobie idealnie przygotowany stok. Kontrastuje z tym jednak ich ogromny sprzęt roboczy. W końcu ratraki mogą ważyć nawet 14 ton. Napędzane są potężnymi silnikami wysokoprężnymi, które w zależności od modelu mogą osiągać moc ponad 500 KM. Aby jednak okiełznać tę moc, kierowcy coraz rzadziej sięgają po tradycyjną kierownicę. Niektóre duże pojazdy są obecnie wyposażone w joysticki w kabinie kierowcy. I nie jest to jedyna rzecz, która jest naprawdę futurystyczna. Wiele różnych funkcji ratraka obsługiwanych jest za pomocą wyświetlaczy i dziesiątek przycisków. Przy tak zaawansowanej technologii nie trzeba dodawać, że sporo ona kosztuje. W niektórych przypadkach koleje górskie muszą zapłacić nawet 350 000 euro za ratrak.
Pomimo tych imponujących liczb, maksymalna prędkość ciężkich pojazdów gąsienicowych podczas ratrakowania stoków nie jest wcale duża. Ze względu na ich dużą wagę i strome zbocza, które kierowcy ratraków muszą pokonywać w ośrodkach narciarskich, poruszają się one z prędkością od 10 do 15 km/h. Zużycie paliwa wynosi natomiast od 30 do 40 litrów zimowego oleju napędowego na godzinę. Paliwo różni się od zwykłego oleju napędowego tym, że dodano do niego specjalne chemikalia, aby zapobiec flokulacji, a nawet zamarzaniu w zbiorniku w zimowych temperaturach w górach.
Imponująca wydajność w górach i nazwy zwierząt
Aby jak najlepiej wykonywać swoją pracę, kierowcy ratraków muszą być w stanie wjechać swoim sprzętem na każde zbocze. Bez względu na to, jak strome jest nachylenie. Punkty kotwiczenia są zatem instalowane na początku najbardziej stromych st oków. Można tam zamocować stalowe liny o długości do 1500 metrów, zwijane na wciągarkach pojazdów gąsienicowych. Są one jednym z najważniejszych systemów bezpieczeństwa na pokładzie, ponieważ służą jako pomoc przy wspinaczce, zapobiegając poślizgnięciu się. Łącznie wciągarki linowe mają siłę uciągu prawie 4,5 tony i umożliwiają nowoczesnym ratrakom wjeżdżanie na stoki o nachyleniu do 45 stopni lub 100%. Dla porównania: najbardziej stroma trasa Pucharu Świata w narciarstwie alpejskim, Kandahar w Garmisch-Partenkirchen, ma w szczytowym momencie nachylenie 92%.
Przy okazji: Kiedy entuzjaści sportów zimowych mówią o ratrakach, ratrakach i ratrakach, zawsze mają na myśli to samo. Termin „Pistenraupe” jest powszechnie używany w krajach niemieckojęzycznych, gdy mowa o ciężkich pojazdach gąsienicowych używanych do przygotowywania tras narciarskich. Czasami jednak używa się również terminu ratrak lub walec stokowy. Z drugiej strony Pistenbully to w rzeczywistości nazwa marki. Niemiecki producent Kässbohrer nadał tę wysoce oficjalną nazwę swoim ratrakom. Na przykład modele „PistenBully 400” lub „PistenBully 600” są używane w niektórych ośrodkach narciarskich. Narciarze i snowboardziści po prostu przyjęli ten przydomek dla pojazdów gąsienicowych, podobnie jak chusteczki do nosa są określane jako Tempos. Termin „ratrak” jest również często używany w odniesieniu do ratraków. Jest to bezpośrednie tłumaczenie z języka angielskiego. Tutaj ciężki ratrak jest zwykle określany jako „snow cat”.
Liczba ratraków używanych w ośrodku narciarskim zależy w dużej mierze od wielkości obszaru naśnieżania. Na przykład w Obergurgl w Ötztal na 112 kilometrach tras narciarskich codziennie używanych jest 7 ratraków. Z kolei w Serfaus-Fiss-Ladis (198 kilometrów tras narciarskich) flota obejmuje już 21 ciężkich pojazdów gąsienicowych.
Producenci ratraków i ośrodki narciarskie stawiają na zrównoważony rozwój
Aby zapewnić zrównoważoną eksploatację ratraków, niektóre ośrodki narciarskie, takie jak Kleinwalsertal, testują obecnie przejście na biopaliwa, na przykład na bazie odpadów roślinnych. Tamtejsze koleje górskie mają nadzieję na zmniejszenie emisji CO₂ przez ciężkie pojazdy gąsienicowe nawet o 90%. Dwaj liderzy rynku, Pinroth i Kässbohrer, idą jeszcze dalej, jeśli chodzi o koncepcje napędów. Niemiecki producent oferuje już swój topowy model „Pistenbully 600 E” z silnikiem spalinowo-elektrycznym. Ogólnie rzecz biorąc, zmniejsza to emisję CO₂ hybrydy o 20% na pojazd. Jednak obie firmy wyposażyły również jeden ze swoich mniejszych modeli w napęd czysto elektryczny (około 250 KM) i obecnie używają go w niektórych ośrodkach narciarskich do celów testowych.
Poniższy klip przedstawia rozwój techniczny ratraków:
Please also note that by using our services and integrating the YouTube API Services, the YouTube Terms of Service and the YouTube API Services Terms apply and your use of our website is deemed to be acceptance of these terms.
w 2020 r. eksperci od ratraków z Południowego Tyrolu poszli również w innym kierunku pod względem zrównoważonego rozwoju i zaprezentowali prototyp z wodorowym ogniwem paliwowym (544 KM). w 2022 r. koncepcja została jeszcze bardziej rozwinięta, gdy zaprezentowano „LEITWOLF h2MOTION” również z wodorowym silnikiem spalinowym (460 KM).
Kierowca ratraka: praca dla nocnych marków
Jeśli chcesz zostać kierowcą ratraka, nie powinieneś być rannym ptaszkiem. Ponieważ sama praca jest raczej dla nocnych marków. W końcu ciężkie pojazdy gąsienicowe są wyprowadzane z garażu tylko wtedy, gdy narciarze i snowboardziści właśnie zjechali ostatnimi gondolami do doliny lub już cieszą się pierwszymi zimnymi napojami na après-ski. Oznacza to, że zmiana kierowców ratraków rozpoczyna się zwykle około godziny 16:00 . Najpierw sprawdzają oni stan swoich pojazdów w bazach pojazdów ośrodków narciarskich. Obejmuje to testowanie wszystkich ważnych funkcji i elementów sterujących, sprawdzanie napędu gąsienic pod kątem uszkodzeń, pomiar poziomu oleju i oczywiście tankowanie. Niecała godzina jest przeznaczona na tę procedurę, zanim wyruszą na stoki około 17:00, krótko po zamknięciu stoku.
To, kto ma przygotowywać które stoki, jest z góry określone w harmonogramie pracy na dany dzień. Aby optymalnie rozprowadzić śnieg na przydzielonych stokach, kierowcy ratraków w niektórych ośrodkach narciarskich są obecnie wspierani przez systemy GPS. Wyświetlają one głębokość pokrywy śnieżnej w czasie rzeczywistym na ekranie w kokpicie i pokazują kierowcy, gdzie może on jeszcze dokonać korekt. Aby następnego dnia pozostawić gości narciarskich z idealnie przygotowanymi stokami, praca musi być wykonana bardzo precyzyjnie i dlatego zajmuje dużo czasu. Dla kierowców ratraków oznacza to, że zazwyczaj kończą pracę między 23:00 a 1:00 w nocy.
W jednym szczególnym przypadku zmiana kierowcy ratraka może rozpocząć się nawet o 4 rano. Dzieje się tak, gdy śnieg spadł w ciemności. Ponieważ pierwsze wyciągi otwierane są między 8 a 9 rano, mają oni niecałe 4 godziny na przygotowanie stoków dla płacących narciarzy. W tym celu świeży śnieg jest ubijany bezpośrednio na stokach lub spychany na krawędź stoków.
Wymagane prawo jazdy i zamiłowanie do zimy!
Z góry uprzedzamy: kierowca ratraka to nie staż. Osoby wykonujące tę pracę zawsze zaczynają jako zwykli pracownicy kolei górskich. Każdy, kto ma ambicje prowadzenia ciężkich pojazdów gąsienicowych na stoku każdego dnia w zimie, może najpierw poinformować o tym swojego pracodawcę, czyli operatora ośrodka narciarskiego. A w przypadku, gdy zespoły utrzymania stoków potrzebują wsparcia personelu, przyszli kierowcy ratraków otrzymują najpierw kompleksowe wprowadzenie od doświadczonego kolegi. Najpierw intensywnie zapoznaje on nowicjuszy z ich sprzętem roboczym, a następnie wspólnie pracują na zmiany przygotowując stoki. Kierowca, który pracuje w tym zawodzie od wielu lat, wyjaśnia, na co należy zwracać uwagę na terenie ośrodka narciarskiego i jak bezpiecznie manewrować ratrakiem na stoku. Ich wiedza w zakresie przygotowywania stoków jest również regularnie aktualizowana poprzez dalsze i zaawansowane szkolenia.
Poniższy film z ośrodka narciarskiego pokazuje, jak wygląda codzienna praca kierowcy ratraka:
Please also note that by using our services and integrating the YouTube API Services, the YouTube Terms of Service and the YouTube API Services Terms apply and your use of our website is deemed to be acceptance of these terms.
Oprócz zamiłowania do zimy, potencjalni kierowcy ratraków powinni posiadać prawo jazdy. W szwajcarskich ośrodkach narciarskich praca ta wymaga również prawa jazdy na ciężarówki. Do obsługi ciężkiego sprzętu, takiego jak ratrak, wymagana jest również wiedza techniczna i umiejętności manualne – przynajmniej te podstawowe. Powinieneś również posiadać wiedzę z zakresu fizyki i interesować się meteorologią, aby być w stanie zagwarantować optymalne przygotowanie stoku nawet w najbardziej zróżnicowanych warunkach śniegowych.
Ogólnie rzecz biorąc, kierowca ratraka to bardzo sezonowa praca. Zimą jest to jednak praca na pełny etat z 40-godzinnym tygodniem pracy, która jest wykonywana również w dni świąteczne i weekendy. W końcu ośrodki narciarskie są tutaj również otwarte. Średnio możesz zarobić ponad 2100 euro brutto miesięcznie. Miesięczna pensja może również wzrosnąć dzięki dalszym kwalifikacjom.
Kierowcy ratraków jako artyści na śniegu
W codziennej pracy w ośrodku narciarskim głównym zadaniem kierowców ratraków jest oczywiście perfekcyjne przygotowanie zabezpieczonych stoków. Mają oni jednak także inne ważne obowiązki. Niektórzy specjaliści stają się nawet prawdziwymi „artystami” na śniegu. Ciężkie pojazdy gąsienicowe są wykorzystywane do kształtowania przeszkód i kickerów w funparkach lub do tworzenia half-pipe’ów dla narciarzy i snowboardzistów freestylowych. Dodatkowe „narzędzia”, takie jak metrowe, zakrzywione specjalne frezy śnieżne, mogą być zainstalowane na ratrakach, aby precyzyjnie wyrzeźbić profile tych spektakularnych przeszkód, takich jak światowej sławy superpipe w Laax, na stoku.
Ratraki są również używane w większości ośrodków narciarskich do otwierania nowych tras zjazdowych lub do układania i utrzymywania zimowych szlaków turystycznych. Ale to nie wszystko. Ze względu na swoje rozmiary, ratraki są praktycznie predestynowane do transportu ciężkich ładunków. Ich zadaniem jest również dostarczanie do schronisk i górskich restauracji w danym ośrodku narciarskim ton żywności i tysięcy litrów napojów rocznie, a także transportowanie innego sprzętu technicznego lub materiałów budowlanych z punktu A do punktu B na górze. Krótko mówiąc, wszystko, czego potrzebuje tamtejsza infrastruktura.
Jednak przy wszystkich swoich kreatywnych i ważnych działaniach, kierowcy ratraków muszą również mieć zdrowe zrozumienie niebezpieczeństw związanych z ich pracą. Z jednej strony każdego dnia przemieszczają oni specjalistyczny sprzęt o wadze kilku ton, który może być przemieszczany bardzo ostrożnie tylko w określonych punktach terenu narciarskiego, a nawet musi być tam specjalnie zabezpieczony. Aby uniknąć wypadków, takich jak te z udziałem narciarzy, którzy często nie są od razu rozpoznawalni w zaśnieżonym terenie i dlatego łatwo ich przeoczyć, kierowcy ratraków muszą zawsze zachować absolutną koncentrację w kabinie kierowcy. Dla własnego bezpieczeństwa muszą również zawsze zwracać uwagę na pogodę. Podczas opadów śniegu i mgły kierowcy mogą stracić orientację z powodu słabej widoczności, zwłaszcza w ciemności. W rezultacie mogą szybko nieumyślnie wjechać w strefę zagrożenia lawinowego lub na strome zbocza w trudnym terenie.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące kierowców ratraków
Czym zajmują się kierowcy ratraków?
Praca kierowcy ratraka jest zróżnicowana. Są oni głównie odpowiedzialni za ratrakowanie oznaczonych tras w ośrodku narciarskim. Utrzymują zimowe szlaki turystyczne za pomocą ciężkiego sprzętu, otwierają nowe trasy zjazdowe i tworzą śnieżne przeszkody w funparkach i halfpipe’ach. Transportują również tony żywności i napojów do schronisk i górskich restauracji, a także materiały budowlane i inne wyposażenie techniczne dla infrastruktury w ośrodku narciarskim.
Jak długo działają ratraki?
Kanadyjczyk Armand Bombardier, którego firma do dziś produkuje pojazdy, pociągi i samoloty, jest uważany za przodka ratraków. w 1922 roku zaprojektował on skuter śnieżny, a w 1935 roku zaprezentował pierwszy ciężki pojazd gąsienicowy, który mógł być również używany na śniegu. W latach 50. firma Bombardier połączyła koncepcję pojazdu z ratrakiem, tworząc pierwszy na świecie ratrak.
Ile kosztuje ratrak?
W XXI wieku ratraki są pełne zaawansowanych technologii. Największe ratraki ważą nawet 14 ton i są napędzane silnikami o mocy 500 KM i więcej. W rezultacie największe modele ratraków kosztują nawet 350 000 euro za sztukę.
Jakie wymagania muszą spełniać kierowcy ratraków?
Praca kierowcy ratraka nie wymaga przyuczenia do zawodu. Pracownicy operatorów ośrodków narciarskich lub kolejek górskich, którzy chcą uzupełnić zespoły utrzymania stoków, są zawsze szkoleni przez doświadczonych kolegów. Każdy, kto chce zostać kierowcą ratraka, musi posiadać prawo jazdy. W Szwajcarii wymagane jest również prawo jazdy na samochód ciężarowy. Zaletą jest również to, że przyszli kierowcy ratraków posiadają wiedzę techniczną, umiejętności manualne oraz zainteresowanie fizyką i meteorologią.
Ile ratraków potrzeba na jeden ośrodek narciarski?
Liczba ratraków różni się w zależności od ośrodka narciarskiego. Wielkość floty zależy w dużej mierze od wielkości ośrodka narciarskiego. Na przykład w Obergurgl (122 kilometry tras narciarskich) codziennie używanych jest 7 ratraków, podczas gdy w Serfaus-Fiss-Ladis (198 kilometrów tras narciarskich) jest ich 21.
